Vandaag opnieuw een afscheid. En wederom moesten we vandaag naar Hofwijk. Dit keer de kleinere zaal. Ook deze zaal werd uiteindelijk behoorlijk vol. Het is mee eenmaal overkomen dat ik zelfs tweemaal op een dag bij het oude Hofwijk was. Het afscheid van een patiënt waar ik meerdere jaren persoonlijk begeleider van was geweest en die na zijn tigste opname een succesvolle suïcidepoging had ondernomen. Na zoveel opnames krijg je natuurlijk toch een min of meer vertrouwensvolle en intieme band met zo iemand en dan wil je ook mee tot en met het afscheid. Diezelfde dag namen we afscheid van iemand die Ros en ik kenden uit "the Freak Brothers", een café waar we regelmatig kwamen op de Rotterdamsedijk. Het was bizar.
Vandaag was het niet bizar. Het was een waardevol afscheid van een tante die ik vanuit mijn jeugd niet echt heb leren kennen. Als jongste van mijn gezin waar ze door omstandigheden laat aan kinderen begonnen kwam ik als bijna jongste neefje een beetje achter alle anderen aan. Mijn moeder was er een van de velen en je kunt in mijn geval spreken van een behoorlijk grote familie. Deze tante, tante Annie was getrouwd met oom Ton, een van de jongere broers van mijn moeder. Pas nadat mijn vader zijn auto aan de kant moest zetten wegens veroudering, en dat was een ramp, want hij hield echt van autorijden heb ik het op me genomen om mijn ouders zoveel mogelijk ter dienst te zijn als chauffeur. Zodoende dat ik met hen ook nog regelmatig op bezoek ben geweest bij eerst Oom ton en tante Annie, en na zijn overlijden 8 jaar geleden alweer, ook nog meermaals naar de Schiedamseweg/dijk, daar wil ik vanaf wezen. Op die manier heb ik ze op hun oude dag nog wel een beetje leren kennen en ze waren beide buitengewoon hartelijk. Ook telefonisch heb ik haar nog enkele malen aan de lijn gehad. Moeite kostte zo'n gesprek nauwelijks want mede door het feit dat ze erg alleen was de laatste jaren was praten haar grootste hobby.
Sterven doe je niet ineens,
maar af en toe een beetje
en alle beetjes die je stierf,
't is vreemd die vergeet je.
Het is je dikwijls zelf ontgaan,
je zegt ik ben wat moe,
maar op 'n keer dan ben je
aan je laatste beetje toe
Toon Hermans
Ik hoorde via de email van een van haar dochters dat ze afgelopen november na een korte periode in het ziekenhuis was gegaan naar "Hospice de Vier Vogels" wist ik direct dat haar einde nabij was. Ik ken dit hospice omdat ik via mijn werk al enkele patiënten daar naar toe begeleid heb en omdat we een van de medewerksters ook goed kennen, die daar de coördinatie doet. Het is een warme plek waar vrijwillige en professionele zorg in combinatie tot een zeldzaam persoonlijke begeleiding leiden. Volgens mij waren er vandaag ook enkele medewerksters bij het afscheid van mijn tante.
Het werd vandaag een weerzien van veel familie. Mijn oudste oom, de nu nog enig in leven zijnde oom van mijn moeders kant, die afgelopen jaar ook weduwnaar geworden is was er en dat is altijd een vreugd. Hij werd begeleid door twee van zijn dochters. Dan natuurlijk de drie kinderen van tante Annie, hun vier (klein) kinderen, en hun zeven (achterklein) kinderen. Verder behoorlijke vertegenwoordigingen van alle takken van de familie voor zover ze vrij konden krijgen. Rose en ik waren er mede namens mijn broer uit het zuiden des lands die een congres had en namens My French Sister die helemaal ver weg was, maar diverse malen via de telefoon erg dicht bij was. Wederom klonk het Avé Maria, tante Annie was een echt Maria kind zoals tijdens het afscheid werd genoemd. Ook ik heb op de een of andere manier ondanks het feit dat ik het geloof achter me gelaten heb iets met Maria. Het is ook een van mijn doopnamen, en bij het Avé Maria houd ik het eigenlijk nooit droog.
De eerste keer dat ik het heel bewust hoorde was in Lourdes waar ik als klein jochie met mijn ouders en de rest van het gezin was en we deden mee met de processie, en we waren niet de enigen. Er is me verteld dat we daar waren bij een bijeenkomst van meer dan 100.000 mensen uit tig verschillende landen en toen het Avé Maria klonk, klonk het uit al die kelen met al die talen alsof het uit een mond kwam. Misschien de eerste van vele demonstraties die ik mee maakte. Het maakte en blijft nog tot op de dag van vandaag een overdonderende indruk maken.
Ik ben er later ook nog meermaals teruggeweest en al die drie kerken die bovenop elkaar gemaakt waren daar konden zoveel mensen met gemak in. Die ondergrondse kerk maakte ook veel indruk. Ik voeg nog wel wat ingescande foto's uit die tijd toe.
Na de serieuze plechtigheid kwam het condoleren en dat werd eigenlijk zoals gewoonlijk een gezellige emotionele boel. Er waren erg lekkere broodjes en na de koffie hebben wij beiden ook nog een glaasje op tante Annie gedronken, en er kwamen veel herinneringen boven. Verder hebben we veel kaartjes uitgewisseld, want zo vaak zie je veel van deze mensen nu ook weer niet.
Rose en ik kregen vandaag een fijne lift aangeboden van nicht Willeke, die samen met haar moeder hun deel van de familie vandaag vertegenwoordigden. Na afloop is zij ook nog even mee naar boven geweest en heeft ons thuis paleisje even bewonderd. Ze was verbaasd hoe ver je van hier kunt kijken en zelfs kunt zien dat ze bezig zijn met de heipalen van haar nieuwe huis.
Terugkijkende alweer een goede dag waar we op respectvolle wijze afscheid genomen hebben van onze 87 jaar geworden tante Annie.
Daarna ben ik twee uur gaan bijslapen, het was uiteindelijk mijn chemodag, en wij hebben het verder rustig aan gedaan. Rose speelt een spelletje op de computer en ik had voldoende inspiratie voor een verslag. We hebben een lekkere wok maaltijd gehaald en goed gegeten. Voor vandaag is het voldoende. Gegroet.